چگونه مهارت حل مساله را یاد بگیریم؟
مهارت حل مساله در رفتارها و چالش های پیش رو می تواند یک راه گشای عالی باشد به شرط آنکه درست و موثر استفاده شود.بسیاری از انسانها اشتباهات خود را دائم تکرار می کنند و سرانجام احساس ناامیدی آنها را بیش از قبل فرا می گیرد.احساسی که باعث می شود آنها سرخورده شوند و فکر کنند دیگر کاری از دستشان بر نمی آید یا حتی شخصیت خود را مشکل دار تصور کنند. اما واقعیت این است که نمی دانند باید از تکنیک حل مساله استفاده کنند.
این موضوع اهمیت یادگیری مهارت حل مساله در تمام ابعاد زندگی را بیشتر مشخص می کند. در ادامه با بیست درصدی ها همراه باشید تا هر آنچه که برای مهارت حل مساله نیاز دارید قدم به قدم به شما آموزش دهیم.
یادگیری مهارت های مهمی در زندگی نقش اساسی دارند مهارت کنترل استرس، مهارت متقاعد کردن دیگران، مهارت فن بیان قوی و ارتباط موثر با دیگران و … همگی می توانند در کامیابی و موفقیت موثر باشند.
اگر شما در زندگی توانایی حل مسائل در ابعاد مختلف را نداشته باشید احتمالاً احساس رضایت و آرامش ذهن و روح هم در زندگی ندارید ممکن است مشکلات زیر برایتان پیش بیاید.
- در تعامل با دیگران با مشکلات و ابهامات زیادی روبرو می شویم و به سختی می توانیم سوء تفاهم ها را از بین ببریم. هیچ وقت رابطه نزدیکی با اطرافیان نمی توانیم برقرار کنیم.
- در محیط کاری خود با مشکلات جدید و غیر منتظره روبرو می شوید که همگی فشار و استرس در محیط کار را بالا می برند در نتیجه میزان بهره وری شما پایین می آید و با جمع شدن مشکلات روی هم، هم در کار و هم از لحاظ روحی به مشکل می خورید.
- سلامت ذهنی شما به خطر می افتد. جالب است بدانید خطر سلامت ذهنی را ناشی از تجربه ناخوشایند فرد یا ژنتیک می دانند درصورتیکه این موضوع صحت ندارد و ناشی از عدم توانایی فرد در حل مشکلات و مسائل است.
فرض کنیم فردی در محل کار خود با چالش ها و رفتارهای ناخوشایندی روبرو است و قدرت حل کردن آنها را نیز ندارد آیا می توان انتظار داشت در ابعاد دیگر زندگی هم بدون مشکل باشد یا از تکرار این رفتار ناخوشایند در امان بود. این نشان می دهد فرد در برقراری ارتباط موثر با دیگران مشکل دارد یادر حل کردن مسائل مشکل دارد.
اگر شما علاقمند هستید استرس خود را کنترل کنید مقاله استرس چیست؟ کنترل استرس و تبدیل آن به انرژی مثبت می تواند یک راهکار فوق العاده باشد.
اما چگونه مهارت حل مساله را یاد بگیریم؟
تا اینجا مشکلاتی که ممکن است از نداشتن تکنیک حل مساله پیش بیاید را بررسی کردیم حالا نوبت آن است که تکنیک ها و روش هایی که باعث می شود شما این مهارت را در خود قدرتمندتر کنید معرفی کنیم. البته باید توجه داشته باشید که این روش ها نیاز به تمرین دارند و به مرور مهارت حل مساله در شما افزایش می یابد.
چک لیست مهارت حل مساله
این چک لیست به شما کمک می کند در مهات حل مساله بیشتر از قبل موفق باشید و بتوانید به راحتی و بدون هیچ ترسی با مسائل روبرو شوید.
1- شناسایی مشکل
شاید گفت اولین و مهم ترین کار شناسایی دقیق مشکل است. به اعتقاد «ساکیچی تویودا» برای درک بهتر موضوع 5 پرسش می تواند راه گشا باشد. او اعتقاد دارد پرسیدن پنج «چرا» برای ریشه یابی مشکلات می تواند موثر باشد.
فرض کنید مشکل شما کاهش فروش در مغازه باشد شاید این سوالات بتوانند در ریشه یابی محصول به شما کمک کنند.
- چرا مشتریان کاهش یافتند؟ این مسائله می تواند علل مختلفی داشته باشد نداشتن پول کافی، نیاز نداشتن به محصول و … باید عوامل را بررسی کنید.
- چرا رفتارهای مشتریان تغییر پیدا کرده است؟ ممکن است به خاط اوضاع اقتصادی باشد، ممکن است به خاطر برخورد فروشنده باشد و …
- چرا رقیبان در اطراف ما خوب می فروشند؟ آنها چه کاری انجام می دهند که مشتریان را به سوی خود می کشانند.
- چرا ضمانت و یا پشتیبانی هم نمی تواند مشکل را حل کند؟ چه چیزهایی برای مشتریان جذاب است.
- چرا نام برند نمی تواند در ذهن ها ماندگار بماند؟ چه چیزی باعث می شود که تکرار خرید برای مشتریان اتفاق نیفتد.
با این روش می توانید چراهای بیشتری برای خود ایجاد کنید و با جزئیات کامل مشکل را بررسی کنید. این کار به شما کمک می کند تفکر منطقی خود را هم بیشتر تقویت کنید و فقط ظاهر یک مساله را نبینید.
راه حل: جمع آوری اطلاعات و دادها در مورد روند فروش رقیبان، روند رفتار مشتریان، نحوه برخورد با آنها و … همگی می توانند در شناخت مشکل کمک کنند. اما موانعی بر سر راه شما ممکن به وجود آید که باید به آنها توجه کنید.
موانع حل مساله که باید آنها را درنظر بگیریم.
- عادت های مخرب قبلی که باید حذف شوند.
- بررسی برداشت های پیش رو
- غلبه بر ترس
- بازنگری در فرضیات
- به تعویق نیفتادن حل مساله
- اجتناب از راه حل های سریع و عجولانه
- عقلانی و منطقی نگاه کردن و نه از روی احساسات
- رعایت گام های حل مساله
یک پیشنهاد ساده: روی یک تخته یا یک کاغذ بزرگ مساله را بنویسید. سپس به کمک یک جدول تمام عوامل و راه حل های احتمالی را هم بنویسید با این کار تصویر بهتری برای فکر کردن و تصمیم گیری پیش رو دارید.
2- پیدا کردن گزینه ها
بعد از اینکه مشکل را شناختید نوبت آن است که راه حل ها را بررسی کنید. برای یافتن راه حل ها باید به دنبال راه حل های جایگزین هم باشید. به عبارت ساده شما نباید تمام وقت و زمان خود را برای یک راه حل ایده آل صرف کنید زیرا ممکن است این راه حل باز مشکل را حل نکند. بهتر است حداقل چندین راه حل جایگزین و جانبی برای مشکل در نظر بگیرید و آنها را بنویسید. حتی می توانید از چند راه حل به صورت تلفیقی استفاده کنید.
با انجام این عمل راه حل های خلاقانه تری به ذهنمان می رسد و می توانیم گزینه های بیشتر و بهتری برای مشکلات پیدا کنیم علاوه بر این احتمال پیدایش راهکارهای موثرتر و مفیدترهم بیشتر خواهد بود.
شاید حالا بپرسید چطور می توان یک راه حل پیدا کرد؟
روش های زیادی برای یافتن راه حل وجود دارد. اما برای یافتن حل مسئله می توان به 5 راه حل اساسی اشاره کرد.
روش های پیدا کردن راه حل
-
ارتباط دادن
می توانید از ارتباط دادن مسائل مشکل خود را حل کنید. در ارتباط دادن می تواند سه نوع ارتباط را بررسی کرد «شباهت، تفاوت یا مجاورت» برخی مسائل تشابه با مشکل شما دارند و می توانید راه حل های آنها را مورد بررسی قرار دهید. برای مجاورت بهتر است لیستی از بخش های مختلف مساله را بنویسید سپس آنهایی که به هم نزدیک تر هستند یادداشت کنید.
-
قیاس زدن
در این روش شما از مقایسه کردن راه حل های مختلف و قیاس مزایا و معایب هر کدام می توانید بهترین آنها را بیابید. حتی می توانید از قیاس یک مشکل با یک مشکل مشابه و راه حل آن به نتیجه برسید.
-
طوفان فکری
یعنی تفکر جسورانه و براساس تفکر آزاد راه حل های احتمالی که به ذهن می رسد را بنویسید. این کار هم می تواند به صورت فردی و هم به صورت گروهی انجام شود. در حالت گروهی مشکل برای همه شرح داده می شود و هر کس ایده و راه حل هایش را ارائه می کند سپس با تجزیه و تحلیل ایده ها بهترین ایده بررسی می شود.
-
راه حل شهودی
این شیوه از حدس و پیش بینی بهره می برد. شهود بر اساس پایه محکمی از حقایق و تجربیات بنا شده است که از ناخودآگاه می آید. شهود یعنی شما را به این باور می رساند که چیزهایی که هر گز تجربه نکرده اید احساس کنید درست است. اما بهتر است با توجه به واقعیت هایی که در آن قرار دارید از شهود خود استفاده کنید.
-
تفکر منطقی یا تحلیلی
این شیوه بیشتر بر اساس تحلیل است. شاید گفت این روش بسیار سنتی و قدیمی است و از الگوهایی پیروی می کند.در این روش باید هر علت را بررسی کنید و سپس بر اساس دانش و تجربیات خود برای هر مشکل راه حل منطقی که می تواند موثر باشد بیابید. راه دیگر این است که راه حل هایی که قبلاً به آنها رسیده اید مورد بررسی قرار دهید و بفهمید چگونه می توانید به کمک آنها مشکل خود را حل کنید.
هر کدام از این روش ها می توانند راه حل های زیادی را برای شما به ارمغان آورند حتی آنهایی که احمقانه و یا خیلی ساده به نظر می آیند.
3- ارزیابی و انتخاب بهترین راه حل
خوب در قسمت قبلی انواع راه حل ها و ایده ها را فهرست کردید. حالا وقت آن رسیده که آنها را ارزیابی کنید. سعی کنید راهکارهایی که به صورت واضح ناکارآمد هستند را حذف کنید. برای ایده های دیگر هم تجزیه و تحلیل داشته باشید. به عبارت ساده هر ایده را به صورت جداگانه بنویسید و مزایا و معایب آن را بررسی کنید و بنویسید.
در این حالت ابعاد مختلف هر ایده برای شما مشخص می شود و شما می توانید درک بهتری روی هر گزینه داشته باید. بعد از انجام این روند می توانید مزایا و معایب همه ایده را ببینید و آنهایی که بیش ترین مزیت را دارند انتخاب کنید. در نهایت 3 راه حل مهم را انتخاب کنید.
بهتر است برای انتخاب بهتر ایده معبارهای زیر را درنظر بگیرید:
- صرفه اقتصادی
- زمان
- شهود و احساسات خودتان
پرسش های زیر هم می تواند در انتخاب گزینه های درست به شما کمک کند.
- آیا راه حل ها عقلانی، ساده و واضح هستند؟
- آیا این راه حل می تواند شما را به هدفتان برساند؟
- چه شرایطی ممکن است راه حل را به شکست محکوم کند؟
4- عملی کردن
خوب دوستان عزیزم! تا اینجا فقط راه حل پیدا شده و مرحله بعدی عمل کردن است. اگر برای عملی کردن راه حل های خود برنامه درستی نداشته باشید ممکن است با شکست روبرو شوید. شاید بهترین راه حل ها به خاطر نداشتن برنامه عملی شکست بخورند.
برای داشتن برنامه عملی درست به نکات زیر توجه کنید.
- چه کسانی در راه حل به شما می توانند کمک کنند.
- برای چه کسانی مفید خواهد بود.
- چه زمانی راه حل انجام شود.
- چگونه اجرا شود.
- چه چیزهایی برای اجرایی شدن راه حل نیاز است.
همانند جدول راه حل ها می توانید از جدولی برای برنامه عملی استفاده کنید و شرایط را بسنجید.
5-ارزیابی برنامه عملی
ارزیابی برنامه عملی هم می تواند منجر به یک اقدام با ضریب اطمینان بیشتر باشد. حتی گاهی اجرای آزمایش یک عمل می تواند اطمینان بیشتری از موفقیت را برای شما آشکار کند. همچنین باید موانع و مشکلات سر راه اقدامات عملی هم درنظر گرفته شود و از قبل تا اندازه ای پیش بینی شود تا با اطمینان خاطر بیشتری کار را پیش ببرید.
جمع بندی
اگر شما با چالش و مشکلی روبرو شده اید بهتر است اول ریشه یابی کنید تا به شناخت درستی از مساله برسید برای این کار پرسش ها و چراها می توانند مشکلات را برای شما مشخص کنند. سپس شما باید گزینه های متعدد که می تواند برای حل مشکلتان راه گشا باشند را بیابید برای این کار می توانید از 5 روش ارائه شده برای یافتن راه حل استفاده کنید. یعد از این مرحله باید بتوانید گزینه های محتمل و بهتر را از بین گزینه های دیگر انتخاب کنید 3 تا 5 مورد و در بین این موارد بازبینی کنید. آخرین مرحله، مرحله عمل است که باید با یک برنامه واضح و مشخص انجام شود در غیر این صورت محکوم به شکست است.
‘ ‘ ‘
دیدگاهتان را بنویسید